İnsan sağlığında ağız hijyeninin önemi, yalnızca güzel bir gülüşten çok öte, tüm vücudu etkileyen karmaşık bağlantılar barındırmaktadır. Diş çürüğü, diş eti iltihabı ve ileri evre periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı), yerel problemlerin ötesinde, bağırsaklarda ciddi iltihabi süreçlere yol açabilmektedir. Bu konuda Uzman Diş Hekimi ve Ağız Diş Çene Cerrahı Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, yaptığı açıklamalarda sürecin mekanizmasını ve alınması gereken önlemleri detaylarıyla ifade ediyor:
“Ağzımızdaki birçok kötü bakteriler, diş çürüğü bakterisi ve Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı) bakterisi, bağırsaklara yerleşerek Crohn gibi ciddi hastalıkları tetikleyebiliyor. Bu durum, ağız, diş, çene kemik ve bağırsak sağlığı arasında görünmez bir köprü olduğunu gösteriyor.”
Ek olarak, Prof. Dr. Birkan Özkan şunları belirtiyor: “Özellikle diş eti kanaması, dişeti çekilmesi, çene kemik erimesi yaşayan bireylerde risk çok daha yüksek; bakteriler, bağırsakta adeta yangın çıkarıyor.”
Diş Çürüğünden Crohn Hastalığına Giden Zincir
Prof. Dr. Birkan Özkan’ın açıklamalarına göre, diş çürüğü ve Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı) iltihabından CrohnHastalığına uzanan süreç dört ana aşamada gerçekleşiyor:
1.Diş Çürüğünün Başlangıcı:Şekerli gıdaların sık tüketilmesi ve yetersiz ağız hijyeni, diş çürüğü ağrısına bağlı bilinçsiz antibiyotik kullanımı, düzensiz Diş Hekimi kontrolleri, diş minesini eriten Streptococcusmutans gibi bakterilerin çoğalmasına neden olur. Bu durum, diş çürüğünün ilk adımıdır.
2.Gingivitten Periodontitise Dönüşüm:Tedavi edilmeyen diş çürükleri, diş eti iltihabına (gingivitis) yol açar; zamanla bu iltihap kronikleşerek diş çevresindeki dişeti dokularının ve çene kemik kaybına ve diş kaybına neden olan Periodontitise (Kronik Dişeti Hastalığı) evrilir.
“Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı), sadece dişeti çekilmesine, çene kemik erimesine ve diş kaybına sebep olmakla kalmaz, aynı zamanda sistemik inflamasyonun da kapısını aralar.” Diyen Prof. Dr. Birkan Özkan, bu aşamanın önemine dikkat çekiyor.
3.Bakterilerin Bağırsaklara Yayılımı:Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı) geliştiğinde, ağızdaki zararlı bakterilerden (Fusobacteriumnucleatum gibi) bazıları, kan veya tükürük yoluyla bağırsaklara ulaşır. Prof. Dr. Birkan Özkan, bu noktada ağız mikrobiyomunun karmaşıklığını vurguluyor: “Ağız, bağırsaklardan sonra en yüksek bakteri yoğunluğuna sahip ikinci bölgedir. Her gün milyonlarca bakteriyi tükürüğümüzde yutuyoruz.”
4.Bağırsakta İltihap ve Crohn Hastalığı:Bağırsak duvarına yerleşen bu bakteriler, iltihap yapıcı proteinlerin salınmasını tetikleyerek Crohn hastalığının gelişimine zemin hazırlar.
“Bakterilerin etkisiyle bağırsakta iltihap artar; Crohn gibi inflamatuar durumlar devreye girer.” şeklinde sözlerine devam eden Prof. Dr. Birkan Özkan, sürecin kritik noktasını özetliyor.
Harvard ve Türkiye Verileri Çarpıcı Sonuçlar Ortaya Koydu
Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, yaptığı araştırmaların sonuçlarını şöyle açıklıyor:
“Harvard’ın 2024’te gerçekleştirdiği çalışmalarda, Crohn hastalığı tanısı almış bireylerin %65’inin ağızlarında Fusobacteriumnucleatum bakterisinin tespit edildiğini gözlemlenmiştir.
Ayrıca, Türkiye’de elde edilen veriler, Periodontitisli (Kronik Dişeti Hastalığı) bireylerde Crohn hastalığı geliştirme riskinin sağlıklı bireylere göre üç kat daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
Prof. Dr. Birkan Özkan, ağız ve bağırsak mikrobiyomları arasındaki etkileşime de dikkat çekiyor:
“Anne karnındayken bağırsaklarımız kısırdır; doğumla birlikte önce vajinal bakterilerle ilk temas sağlanır ve sonra anne sütü, cilt gibi diğer metarnal kaynaklardan ve çevremizden ve ağızdan geçen bakteriler, bağırsak mikrobiyomunun gelişiminde önemli rol oynar. Oral mikrobiyom, diş plağı gibi biyofilm yapıları oluşturarak bağışıklık sistemimizle etkileşime girer.”
Ayrıca, Crohn hastalığı olan bireylerde ağızda Veillonellaparvula gibi bakterilerin daha yaygın olduğunu belirten Özkan, bu durumun hem Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı) hem de diğer ciddi enfeksiyonlarla ilişkili olabileceğini ifade ediyor.
Altın Öneriler
Sağlıklı bir ağız ve dolayısıyla sağlıklı bir vücut için Prof. Dr. Birkan Özkan şu önerileri sunuyor:
•Şekeri Azaltın, Lifli Gıdaları Artırın:“Şeker, hem diş çürüğünü hem de bağırsaktaki kötü bakterileri besler. Lifli gıdalar ise dost bakterilerin gelişimini destekler.”
•Diş İpi Kullanın:“Günde bir kez diş ipi kullanmak, diş eti iltihabını %50 oranında azaltabilir. Bu, bağırsak sağlığınız için de önemli bir koruyucu etkidir.”
•Probiyotik Destek Alın:Fermente ürünler, özellikle yoğurt ve kefir, ağız ve bağırsak florasını dengeleyerek zararlı bakterilerin çoğalmasını engeller.
•Düzenli Diş Hekimi Kontrolleri: En az 6 ayda bir diş muayenesi yaptırmaları, ailesinde Crohn veya benzeri hastalık öyküsü olan bireylerin, erken teşhis ve müdahale açısından hayati önem taşır.”
Son Söz
Prof. Dr. Birkan Taha Özkan’ın açıklamaları, ağız sağlığının genel vücut sağlığını ne denli etkilediğini açıkça ortaya koyuyor. Diş çürüğü ve diş eti iltihabından başlayıp Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı) yoluyla bağırsaklarda iltihaplanmaya kadar uzanan bu süreç, alınması gereken basit ancak etkili önlemlerle kontrol altına alınabilir.
“Sağlıklı bir vücut, sağlıklı bir ağızdan geçer!” sözleriyle Prof. Dr. Birkan Özkan, günlük hayatımızda yapacağımız ufak müdahalelerin büyük sağlık faydaları doğuracağını bizlere hatırlatıyor.
Yorum Yazın